نگاهی به چندین سطح از دسترسی مشهدی‌ها به امکانات و ظرفیت های شهری

به گزارش شهرآرانیوز؛ 
هادی سلیمانی مقدم | استادیار گروه جغرافیای شهری و روستایی دانشگاه حکیم سبزواری
فقر شهری، به عنوان یکی از گونه‌های فقر، معضلی چندبعدی است که افراد را با محدودیت‌های بسیاری ازجمله دسترسی محدود به فرصت‌های شغلی و درآمدی، بی بهره بودن از مسکن و خدمات مناسب، محیط‌های ناسالم و خشن و بی بهره بودن از خدمات تأمین اجتماعی و سازوکار‌های حمایتی بهداشتی و آموزشی، روبه رو می‌کند.

فقر پایداری شهر‌ها را در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیست محیطی و امنیتی تهدید می‌کند. ازاین رو و برای آگاهی مسئولان امر، نتایج پژوهشی را در نقشه‌های زیر آورده ایم که فقر شهری در مشهد را با بررسی هفده معیار مؤثر پهنه بندی در پنج طبقه بسیار مناسب، مناسب، متوسط، نامناسب و بسیار نامناسب دسته بندی کرده است.

تهیه و طراحی نقشه: رحمان زندی - استادیار گروه سنجش از دور و GIS دانشگاه حکیم سبزواری

وضعیت دسترسی به مراکز تفریحی

مراکز تفریحی مشهد بیشتر در مناطق ۱، ۲، ۱۰ و ۱۱ قرار گرفته است. دیگر مناطق شهر وضعیت مطلوبی دارند، اما قسمت‌های حاشیه‌ای مناطق ۷، ۸ و ۱۲ در وضعیت مناسبی قرار ندارند.

دسترسی به مراکز درمانی

مناطق ۱، ۲، ۹، ۱۱ و منطقه ثامن از نظر قرارگیری مراکز درمانی وضعیت بسیار خوبی دارند، اما حاشیه‌های مرزی مناطق ۱، ۲، ۷  وضعیتشان نامناسب و بسیار نامناسب است.

معیار طلاق

پراکنش فضایی وضعیت طلاق مشهد متوسط است. منطقه ۱۲ از نظر معیار طلاق وضعیتی بسیار نامناسب دارد و بخش‌هایی از مناطق ۵، ۸ و ۱۱ وضعیت مناسبی دارند.

مالکیت مسکن

مالکیت مسکن در کاهش فقر نقش بسیار مؤثری دارد. پراکنش فضایی وضعیت مالکیت مسکن در مشهد در طبقه متوسط قرار گرفته است و قسمت‌های شرق و جنوب شرقی و همچنین قسمتی از منطقه ۱۲ وضعیت نامطلوبی دارند.

دسترسی به مراکز فرهنگی

بیشتر مراکز فرهنگی در منطقه ثامن و هم جوار حرم است. دیگر مناطق شهر با مرکزیت بسیار مناسب و مناطق حاشیه‌ای نیز با وضعیت نامناسب، پراکنش تقریبا متعادلی را رقم زده اند.

معیار مجردان

پراکنش فضایی وضعیت مجردان در مشهد نامناسب و بسیار نامناسب است. فقط در منطقه ثامن وضعیت معیار مجردان وضعیت مناسبی دارد.

وضعیت مسکن‌های غیر رسمی

مسکن‌های غیررسمی شهر مشهد به طور عمده در قسمت‌های شرق و شمال شرق شهر در مناطق ۸، ۹، ۱۰، ۱۱ و ۱۲ قرار گرفته است که این مناطق از نظر زیرساخت‌های مدرن پیشرفت‌های چشمگیری داشته است.

دسترسی به مراکز آموزشی

مناطق مرکزی از نظر شاخص وضعیت دسترسی به مراکز آموزشی وضعیت مناسب و پراکندگی خوبی دارند، اما منطقه ۱۲ از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست.

معیار شاغلان

وضعیت شاغلان در مناطق ۴ و ۵ بسیار مناسب است. این وضعیت برای مناطق ۹، ۱۰ و ۱۱ بسیار نامناسب است.

وضعیت اسکلت سازه‌ای بنا‌های شهری

وضعیت اسکلت سازه بنا‌های شهری به طور عمده در قسمت‌های غرب و شمال غرب شهر شامل مناطق ۹، ۱۱، ۱۲ و بخشی از منطقه ۱ از وضعیت بسیار مناسبی برخوردارند و مناطق ۳، ۴، ۵، ۶ و منطقه ثامن وضعیت نامناسب و بسیار نامناسبی دارند.

تلفیق و هم پوشانی معیار‌های مؤثر در پهنه بندی فقر شهری

سطح ۱
۳۳/۰۵ درصد
بر اساس نقشه نهایی ۳۳.۰۵ درصد (معادل ۱۰۲۵۵۸۶۰۰ مترمربع) شهر وضعیت بسیار مناسبی را از لحاظ معیار‌های بررسی شده در راستای پهنه بندی فقر شهری دارند که با رنگ خاکستری در محدوده‌های فلسطین، سجاد، گوهرشاد، رازی، بهاران، ولیعصر، فارغ التحصیلان، حافظ، ایثارگران و... دیده می‌شود.
سطح ۲
۱۸/۷۵ درصد
طبقه دوم که نشانگر وضعیت مناسب است، دارای وسعت ۵۸۲۰۶۶۰۰ مترمربع، (معادل ۱۸.۷۵ درصد) است که با رنگ سبز کم رنگ در قسمت‌های مختلف شهر ازجمله در محدوده‌های شاهد، الهیه، جانباز، تربیت، هنرور و... دیده می‌شود.
سطح ۳
۱۹/۲۸ درصد
طبقه سوم که وضعیت متوسطی دارد، از لحاظ وسعت ۵۹۸۴۹۱۰۰ مترمربع (معادل ۱۹.۲۸ درصد) را دربرمی گیرد. این طبقه در محدوده‌های راه آهن، طبرسی شمالی، وحدت، امیرآباد، کشاورز و موعود با رنگ زرد دیده می‌شود.

سطح ۴
۰۸/۴۶ درصد
طبقه چهار که وضعیت نامناسبی دارد، ۲۶۲۷۷۳۰۰ مترمربع (معادل ۸.۴۶ درصد) را پوشش داده است. این محدوده با رنگ نارنجی مشخص است که شامل قسمت‌های سیس آباد، ایوان و بخش‌هایی از منطقه ۷‌ می‌شود.

سطح ۵
۲۰/۴۳ درصد
طبقه پنج که وضعیت بسیار نامناسب را شامل می‌شود، دارای گستردگی ۶۳۴۰۳۲۰۰ مترمربع (معادل ۲۰.۴۳ درصد) است. این طبقه با رنگ قهوه‌ای در قسمت‌های جاهدشهر، ابوذر، رباط، انقلاب، بهارستان، پنج تن آل عبا، شهیدقربانی و مهدی آباد دیده می‌شود.